Langven.com Forum

Full Version: Kinh Tế Thị Trường Và định Hướng Xhcn
Quán nước đầu làng Ven > Gặp Gỡ - Trao Đổi - Làm Quen > Thời Sự
Pages: [1], 2, 3, 4, [>], [>>]
Phó Thường Nhân
Kinh tế thị trường định hướng XHCN. Cái này chỉ là đặt cục gạch thôi. Lý do của nó là vì mấy hôm nay khi đọc tin về đại hội đảng, thì thấy bác Vũ Ngọc Hoàng hay xuất hiện, nhờ đó mới biết. Tự dưng vào vietnamnet, thì thấy hai cái bài báo của bác ấy. Tò mò đọc thử. « Không thể có CNXH từ lý luận sáo mòn », với « muốn CNXH, nên chính trị phải thật dân chủ ». Buồn cười quá nên mới lập cái chủ đề này để nếu không lười thì sẽ tán phét.
Phó Thường Nhân
Vì đã hẹn rồi nên viết. Hai bài báo trên là của ông Vũ ngọc Hoàng, phó ban tuyên huấn Trung ương khoá trước. Như vậy tầm cỡ trí thức về khoa học xã hội không phải là nhỏ. Nhưng dù như thế, hai bài viết tương đối buồn cười. Đáng nhẽ tôi phải phân tích nó từng đoạn một thì sẽ thú vị hơn, nhưng không có thời gian, nên tôi chỉ phê nó tóm tắt.
1- Tác giả đã không định được nội dung chủ nghĩa xã hội là gì, ngược lại bài viết là sự biện hộ cho kinh tế thị trường. Mặc dù thế ông ấy cũng không biết kinh tế thị trường đi đến đâu. Cuối cùng là như gà mắc tóc.
2- Do không tìm thấy mối liên quan giữa cơ chế thị trường và định hướng XHCN, đã dẫn ông ấy đưa tới kết luận thị trường là chính, còn định hướng XHCN không liên quan gì tới kinh tế thị trường cả. Điều này dẫn tới tư duy coi định hướng XHCN như là một thứ phụ đề, người ta có thể hiểu là bầy ra để chơi. Từ đó nó sẽ dẫn tới hệ quả là kinh tế thị trường cần gì thì phải đáp ứng nó bất chấp hệ quả, còn định hướng XHCN thì mặc kệ rồi nguỵ biện dưới cái vỏ bọc là “sáng tạo”. Thế thì để chữ định hướng XHCN vào làm gì, để bịp các ông già theo cách mạng à.
3- Trong bài viết của ông, ông ta đã trình bầy rất nhiều những quan niệm Mác xiên (Marxienne), rất thịnh hành ở Tây Âu,mà trong đó nó coi xã hội chủ nghĩa là hệ quả tự nhiên của chủ nghĩa tư bản. Có nghĩa là chủ nghĩa tư bản phát triển cực cao (bây giờ còn chưa tới) thì sẽ tự động automatic thành CNXH. Rồi ông ấy phê phán nó theo nguyên tắc “đi tắt lên CNXH” vốn thịnh hành ở VN thời còn khối XHCN cũ, nhưng vì không thuyết phục cho nên điều đi đến cuối cùng cũng chỉ là chủ nghĩa tư bản được che đậy dưới cơ chế “kinh tế thị trường” mà thôi.
4- Khi xa vào cái Mác xiên như thế, ông ấy đã bỏ qua sự tương tác của hệ thống chính trị với kinh tế. Mà một người theo chủ nghĩa Mác-Lê nin rõ ràng phải hiểu. Vì ở VN là chủ nghĩa Mác –Lê nin, không phải là chủ nghĩa Mác thuần tuý. Chủ nghĩa Mác sở dĩ có đóng góp cho sự tiến bộ của loài người là nhờ chủ nghĩa Lê nin (Leniniste), không có nó thì học thuyết của Mác chỉ đơn thuần là một lý thuyết dành cho phương Tây và không có ứng dụng, tán phét cho vui. Lê nin đã làm điều gì ? ông ấy đã phát triển tư duy của Mác vào chính trị, quản lý xã hội, vào Nhà nước. Điều mà với vai trò phó ban tuyên huấn ông là việc của ông ấy, về vai trò lý thuyết. Vậy mà ông ấy quan niệm như thế, thì thật chẳng hiểu làm sao.
5- Ông ấy không để “định hướng XHCN” vào được thế giới quan. Tức là một cách nhìn thế giới.Có lẽ vì đơn giản là ông ấy không giải thích được hướng đi của thế giới, sau khi Liên Xô sụp đổ. Vì theo quan niệm cũ. CNXH là giai đoạn sau của CNTB. Liên Xô đi lên CNXH thì đổ để trở về TB, vậy giải thích làm sao, tính toán thế nào. Ông ấy không làm được, mắc ở đấy, chỉ còn biết bám vào “kinh tế thị trường”.
Vậy để giải quyết những sai lầm lý luận của ông ấy ở trên, người ta phải xuất phát từ việc tìm hiểu “định hướng XHCN” là gì và đánh giá tình hình phát triển thế giới thế nào.
Theo nhận thức của tôi (không phải là của trường Nguyễn Ái Quốc, hay ban tuyên giáo) thì cái câu “kinh tế thị trường định hướng XHCN” có thể dẫn tới hai cách hiểu “CNXH”, hai cách này bổ xung cho nhau.
1- Cách thứ nhất: “Định hướng XHCN” là mục đích của kinh tế thị trường. Cơ chế kinh tế thị trường phải được hướng vào để cho xã hội bình đẳng hơn, văn minh hơn, phát triển hơn, thu nhập kinh tế giữa các tầng lớp người công bằng hơn. Nếu nhìn nhận như thế, thì định hướng XHCN sẽ giúp người ta hướng tới một xã hội kiểu như ở Tây Âu, tức là một dạng dân chủ xã hội, mà các nước Bắc Âu là một dạng (tôi nói là một dạng, không nhất thiết phải là mô hình duy nhất). Bình thường ra, cơ chế thị trường thả rông, sẽ dẫn tới bất bình đẳng, phân liệt giầu nghèo quyết liệt. Chính vì thế không phải nước nào ở giai đoạn phát triển cũng dám sử dụng nó ở mức tuyệt đối. Nhưng nước nào ở vị trí có thể bóc lột thế giới mới dùng được (ví dụ Mỹ).
2- Cách thứ 2: “Định hướng XHCN” không phải là mục đích, mà là biện pháp (methode) đi đồng thời với cơ chế thị trường được sử dụng để hiện đại hoá, để đuổi kịp các nước phát triển. Định hướng XHCN như vậy là định nghĩa nhà nước, hệ thống chính trị, vai trò của nó trong phát triển, trong công nghiệp hoá. Theo tôi hiểu, thì hiện nay hầu như ở VN không ai quan niệm như vậy, bởi vì họ vẫn bị đóng khung vao tư duy XHCN là mục đích, cũng như sự “tối thượng” của medias phương Tây đẩy “đa nguyên đa đảng” thành mục đích (trong khi nó chỉ là một hình thức quản lý kinh tế xã hội, và không phải là suy nhất). Cái điều này có ngay trong cả bản báo cáo “VN đến năm 2035”, nó cũng được cài đặt vào. Vừa rồi cái báo cáo của World Bank với bộ kế hoạch VN này được quảng cáo rùm bèng, nhưng có mấy ai tìm hiểu là nó được định hướng theo quyền lợi của World Bank (chưa chắc đã là quyền lợi của VN). Nếu không lười thì tôi sẽ phân tích nó.

Chỉ có thể đánh giá “định hướng CNXH” bao gồm cả mục đích cũng đồng thời là phương pháp, nhằm tác dụng hạn chế những điểm xấu của cơ chế thị trường, cũng như hoàn cảnh phát triển bắt buộc “toàn cầu hoá” thì người ta mới thấy nó cần thiết và có tác dụng thực sự.

Để hiểu CNXH cũng phải đánh giá được bản chất của XHCN cũ ở Liên Xô và các nước XHCN cũ thế nào. Rất may mắn là ở những nước này, hiện tại là kinh tế TBCN, nhưng bất cập của nó ngày càng lộ rõ, trong khi những cái mơ hồ ảo tưởng về thể chế “đa nguyên đa đảng” càng mất dần đi, khiến người ta có thể định vị được CNXH cũ là gì.
Với tôi, CNXH kiểu cũ là một hình thức công nghiệp hoá phát triển kinh tế của những nước chậm phát triển không có tư bản dân tộc, trong hoàn cảnh chủ nghĩa đế quốc (như Lê nin nói trong tác phẩm “chủ nghĩa đế quốc giai đoạn tột cùng của CNTB”). Nếu Liên Xô không có CNXH kiểu cũ, thì nước này đã thành một dạng nửa thuộc địa, hoặc thuộc địa. Nếu hiểu như thế thì có thể giải thích việc Liên Xô tan ra thành nhiều nước với đa nguyên đa đảng rất dễ dàng. Và đồng thời cũng hiểu tại sao cái thể chế “đa nguyên đa đảng” kia không chạy.
Phó Thường Nhân
Để hiểu chủ nghĩa xã hội như là một phương pháp điều hành phát triển, thì có lẽ việc đầu tiên là đánh giá bản chất cách mạng tháng 10, và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô cũ.
Như tôi đã nói ở trên, trước khi Liên Xô sụp đổ, thì người ta vẫn quan niệm Liên Xô đứng trên các nước bản phát triển, đứng ở vị thế cao hơn trong nấc thang lịch sử hiểu theo kiểu cộng sản nguyên thuỷ -> chế độ nô lệ -> chế độ phong kiến -> chế độ tư bản -> chế độ XHCN -> chế độ cộng sản. Chính vì quan niệm thế, nên khi Liên Xô sụp đổ, thì người ta rất hoang mang.
Không ít các học giả tư sản đã vội đánh giá rằng, kiểu hệ thống chính trị đa nguyên đa đảng, tư hữu cá nhân tổng thể theo mô hình phương Tây là điểm cuối cùng của lịch sử (Kiểu như học giả Mỹ Fukuyama), có nghĩa là không thể có hình thức xã hội nào hơn thế nữa. Trong thực tế, điều này hoàn toàn sai. Bởi nếu như thế thì có nghĩa là thế giới không còn vận động, bởi nói cho cùng thì cái hệ thống chính tri và kinh tế kiểu này, cũng chỉ là một giai đoạn phát triển mà thôi. Có điều tiếp sau đó là gì, thì chưa biết được, nhưng chắc chắn chế độ đa nguyên đa đảng không phải là chế độ tột cùng, bởi vì nó không động được tới quyền sở hữu tư nhân của một nhóm người thiểu số ở Âu-Mỹ luôn nằm dưới đáy của chế độ tư bản , bất cứ chế độ này có hình thức nào.
Hơn 20 năm sau khi Liên Xô sụp đổ, người ta cũng có thể dễ dàng nhận thấy, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô, thực ra là một cách công nghiệp hoá trong một xã hội phát triển chậm hơn các nước tư bản hàng đầu ở phương Tây, trong hoàn cảnh chủ nghĩa đế quốc toàn cầu. điều đó cũng có nghĩa là XHCN, hayTBCN là hai cách để hiện đại hoá, công nghiệp hoá. Trong đó TBCN là hình thức khởi thuỷ, do nội tạng xã hội phương Tây tạo ra. Còn phương pháp XHCN là phương pháp hiện đại hoá trong hoàn cảnh chủ nghĩa đế quốc toàn cầu. Khi nội lực không tạo ra điều kiện để hiện đại hoá, mà do sức ép tới từ bên ngoài, từ chủ nghĩa đế quốc. XHCN là cách thức mà các nước công nghiệp hoá chậm hơn, muộn hơn phải sử dụng, nếu không muốn trở thành một dạng thuộc địa kiểu cũ hay kiểu mới. Nó thể hiện ở chỗ vai trò rất lớn của nhà nước tác động vào kinh tế (kinh tế sở hữu nhà nước), nó thể hiện ở chỗ nhất thống về chính trị (hệ thống nhà nước một đảng), nó là một chế độ cộng hoà, dân chủ, nhưng là dân chủ nhân dân. Nó là một nhà nước phải để ý tới phúc lợi xã hội, tức là điều hoà giai cấp (trong các nước XHCN cũ thì là xoá bỏ giai cấp)
Tại sao lại thế ? Bởi vì một nước phát triển chậm hơn thì không có vốn trong nước (không có tích lũy tư bản), không có giai cấp tư sản dân tộc(vì nội lực không đủ để tạo ra nó), chế độ chính trị còn ở dạng phong kiến, tiền tư bản. Trong hoàn cảnh thế giới nằm dưới sự thống trị khai thác của chủ nghĩa đế quốc (Anh, Pháp, rồi Mỹ) với sự xuất hiện của tài phiệt (tư bản ngân hàng) đổng thời với một quá trình xâm lược thuộc địa, trước là để chiếm thị trường tiêu thụ (chủ nghĩa thực dân cũ) sau là tổ chức lại sản xuất ở phạm vi toàn cầu (quá trình toàn cầu hoá hiện nay).
Những điều tôi nói này có từ thời cách mạng tháng 10, và ngay nay vẫn đúng. Chỉ có hình thức cách làm của nó là thay đổi.
Nước Nga Sa hoàng là nhà nước của quý tộc phong kiến nắm quyền chính trị và quan hệ kinh tế phong kiến kiểu cũ (chế độ nông nô, điền trang thái ấp giống như thời nhà Trần nhà Lý ở Vn), kết hợp với tư bản nước ngoài (lúc đó là tư bản Pháp, Anh, Đức) với quan hệ kinh tế TBCN giống như chế độ thuộc địa của Pháp ở VN. Người dân ở trong chế độ này chịu áp bức của cả hai hình thức quan hệ sản xuất.
Cách mạng tháng 10 như vậy đã đánh đổ một nhà nước phong kiến, đã gạt bỏ tư bản nước ngoài để công nghiệp hoá bằng các biện pháp hành chính, tổ chức phi tư bản (không dùng cơ chế thị trường mà bằng kế hoạch hoá tập trung). Chế độ XHCN kiểu cũ cũng xoá bỏ luôn sự bất bình đẳng do sử hữu tư nhân, chính vì thế mà xã hội mới có độ gắn kết cao để công nghiệp hoá. Nếu không có những điều đó thì có những điều sau có thể xẩy ra:
1- Nước Nga Sa hoàng sẽ bị các cường quốc phương Tây chia năm sẻ bẩy như đế quốc Ô tô man để biến thành thuộc địa.
2- Hoặc là một dạng thuộc địa kiểu mới như các nước Mỹ la tinh.
3- Hoặc tự nó tan rã do mâu thuẫn quá lớn giữa một hệ thống chính trị phong kiến tập trung ở trong nước và kinh tế tư bản chủ nghĩa do nước ngoài mang vào. Người dân vừa chịu sự bất công kiểu phong kiến cộng với bất công kiểu tử bản dẫn đến sự tan rã của xã hội do không trung hoà được mâu thuẫn, không đảm bảo được quyền bình đẳng tối thiểu.
Nếu nhìn nhận như thế thì có thể thấy cách mạng tháng 10 đã làm cùng nhiệm vụ với cách mạng Minh Trị (1868)của Nhật. Có điều ở Nhật nó đã diễn ra 50 năm trước nên điều kiện không giống nhau.
Bản thân ở Liên Xô trước, người ta cũng không ý thức được điều này. Bởi vì những lý do sau:
1- Cách mạng tháng 10 và nhà nước Xô viết sau đó vẫn mang trong “gien di truyền” của nó tính chất quốc tế vô sản. Từ tính chất này mà có sự giúp đỡ của Liên Xô với các phong trào giải phóng dân tộc, trong đó có VN. Liên Xô vì thế là nước duy nhất mà ở các nước cộng hoà, hay ở Đông Âu, ..đời sống cao hơn ở Nga (Hãy tưởng tượng nước Pháp biến VN thành thuộc địa để người VN sống sướng hơn người Pháp, Hay các nước phụ thuộc Mỹ đời sống cao hơn ở chính nước Mỹ, thì rõ ràng là điều ảo tưởng)
2- Vào năm 1917, chính xác hơn là năm 1914 lúc bắt đầu đại chiến thứ nhất, nước Nga Sa hoàng vẫn có chủ quyền chính trị, nên không ai liệt nó vào hạng các nước thuộc địa. Nhưng nếu nhìn vào cơ cấu đầu tư tư bản, chủ yếu là tư bản nước ngoài, thì người ta sẽ thấy điều đó. Tương tự như hiện tại ở VN, Tư bản nước ngoài là chủ yếu, nhưng các nước tư bản này không có thế để ép VN, hệ thống chính trị ở VN. Nhưng hiện trạng này sẽ tồn tại được bao lâu.

Do không có ý thức, nên quá trình công nghiệp hoá ở Liên Xô là một dạng công nghiệp hoá “vô thức”, hay là công cuộc công nghiệp hoá được ý thức hệ che lấp đi. Nhưng nó cũng có những dấu hiệu làm thực chứng cho điều đó:
1- Khi cách mạng tháng 10 bùng nổ, thì cả Lê nin lẫn đảng Bôn xê vích đều nghĩ rằng cuộc cách mạng sẽ lan khắp châu Âu, và vì châu Âu là đầu não của toàn thế giới lúc đó, cuộc cách mạng vô sản sẽ là cuộc cách mạng thế giới. Cuộc cách mạng ở Hung, rồi ở Đức năm 1919 đã tạo ra hi vọng đó, nhưng câu chuyện không thành.
2- Vào năm 1920, khi Hồng quân Liên Xô đánh bại bạch quân Wrangel, rồi tiến vào Ba lan. Người ta cũng hi vọng rằng giai cấp công nhân Ba lan sẽ nổi lên làm hậu thuẫn, thành lập chính quyền Xô Viết. Nhưng sự việc không xẩy ra như thế.
3- Do không thể có cách mạng thế giới, sự hình thành nhà nước XHCN để thực hiện chuyên chính vô sản là không thể tránh khỏi. Với các lý luận về nhà nước XHCN của Lê nin, nền móng của một nhà nước kiểu mới được đặt ra. “Xã hội chủ nghĩa là nhà nước Xô viết cộng với điện khí hoá”.
4- Với quan niệm của Stalin, xây dựng chủ nghĩa xã hội trong một nước, đã đặt việc công nghiệp hoá thành nhiệm vụ hàng đầu.
5- Quá trình “đấu đá nội bộ” trong đảng cộng sản Liên Xô với Trosky, Zin nô viếp, Ka men nhép, .. là liên quan tới quan niệm và cách thức công nghiệp hoá thế nào.
6- Với quan niệm “chung sống hoà bình”, thời những năm 1960, cũng có thể coi là quan niệm xây dựng Liên Xô là nhiệm vụ đầu tiên.
Những điều sơ bộ nói ở trên, đã chứng mình rằng một phần lớn việc xây dựng CNXH ở Liên Xô là một dạng công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Tất nhiên phải giải thích được tại sao cái công cuộc công nghịêp hoá này không được tiếp tục, mà nó lại đổ sang “đa nguyên đa đảng” như hiện nay.
Phó Thường Nhân
Từ khi Liên Xô sụp đổ, đã có nhiều cách lý giải nó. Tựu chung nó có hai kiểu lý giải khác nhau, hoặc đến từ phương Tây, hoặc từ Nga, và các nước khác. Sự lý giải đến từ phương Tây đề cao các biện pháp chính trị đối ngoại cuả phương Tây với Nga, bao gồm chính sách chạy đua vũ trang của Reagan (chiến tranh các vì sao), đến các biện pháp kinh tế tài chính (bao gồm hạ giá dầu mỏ, đưa đô la thành tiền dự trữ mà không phải là vàng), đến lừa bịp về ngoại giao (đưa ra những thứ bánh vẽ cho Gorbarchev, từ việc hứa hẹn giúp đỡ đến trao tặng huân chương giải thưởng “vĩ nhân” cho ông này, đánh bóng mạ kền bằng media. Tương tự như BBC hiện nay tung hô những ông già “ly khai” đảng ở VN thành “vĩ nhân” chẳng hạn). Cách lý giải của phương Tây dẫn đến điểm cuối cùng là chế độ hệ thống chính trị của họ là hợp lý nhất, tốt nhất, là tương lai của nhân loại. Từ đó dẫn đến một dạng “phản công ngược” trên toàn cầu. Có nghĩa là phương Tây, đứng đầu là Mỹ cho mình cái quyền ép hệ thống chính trị của họ cho thế giới, bằng lật đổ, bằng chiến tranh.
Một cách giải thích khác, đến từ Nga, và các nước ngoài phương Tây, nhấn mạnh tới chính sách sai lầm của Liên Xô.Nhấn mạnh tới việc “không đánh mà tự tan”. Nhưng sự phân tích này cũng không hoàn toàn, bởi giàn lãnh đạo hiện nay của Nga, ngay kể từ Poutin đều từ sự sụp đổ đó mà ra, nên không thể nào phê nó được. Cách đây ít lâu, báo VN có đăng tin rất hồ hởi nói “Poutin đã từng là đảng viên đảng cộng sản Nga”, nhưng lại bỏ qua những gì Poutin nói tiếp theo. Đó là ông ta đã bỏ cái thẻ đảng đó vào chỗ nào không biết. Chính xác hơn, người ta có thể nói. Khi Poutin là đảng viên đảng cộng sản Nga, ông ta chỉ là con cá bé, như trăm ngàn đảng viên khác. Và sự tan rã của Liên Xô có lợi cho ông ta. Cái gì còn lại của Liên Xô với Poutin là ý tưởng về sự vĩ đại của Liên Xô phải được kế tiếp. sự phản ứng của Poutin với Mỹ là do vai vế của Nga bị Mỹ chèn ép, không phải vì lý tưởng thời đảng viên của ông ta.
Như vậy cái gì đã làm Liên Xô “không đánh mà tan”. Theo tôi nó có mấy lý do sau:
1- Chủ nghĩa dân tộc. Liên Xô cũ là một liên bang của 15 nước cộng hoà. Lý tưởng cộng sản đã cho rằng đến lúc nào đó thì thế giới sẽ đại đồng, vấn đề dân tộc không còn nữa. Bản thân chủ nghĩa Mác cũng dựa trên lô gíc giai cấp, mà không quan tâm tới vấn đề dân tộc. Nếu xem những gì bản thân Mác viết về dân tộc, thì có thể nhận thấy rằng ông ấy là “đồng minh khách quan” của các đế quốc thuộc địa, với lý luận là quá trinh thuộc địa (được coi như điều không thể tránh khỏi). Trong chủ nghĩa Mác, vấn đề dân tộc chỉ được đặt ra bởi Lê nin, và được thực hiện bởi Stalin. Ở Liên Xô như vậy để giải quyết vấn đề dân tộc, người ta đã “tạo ra nhà nước dân tộc”. Các nước cộng hoà được bảo đảm về văn hoá, ngôn ngữ, giáo dục. Và vô hình chung đã tạo nên cát cứ. Những điều này cũng không đáng ngại, nếu cộng đồng bao trùm toàn Liên Xô dựa trên một cái đế khác, ví dụ kinh tế. Nhưng hình thức phân định kinh tế kiểu hành chính, lại làm trầm trọng thêm tính chất cát cứ, vì hình thức tổ chức các doanh nghiệp dựa trên hành chính địa lý. (dạng công ti gạo miền Bắc, công ti gạo miền Nam như ở VN) Tất nhiên Liên Xô còn có một cơ chế nữa để nhất thống, đó là đảng cộng sản Liên Xô. Nhưng điều này chỉ có tác dụng khi lý tưởng cộng sản chiếm ưu thế tuyệt đối. Điều này không được đảm bảo, và nó bị xuyên thủng từ trong ruột. Tại sao ? Đảng cộng sản Liên Xô là đảng CS liên bang.
Từng nước đều có đảng CS riêng. Như vây việc lợi dụng bè phái theo cộng đồng sắc tộc để giữ ghế là điều chắc chắn.
2- Vấn đề văn hoá. Từ khởi thuỷ, nước Nga, người Nga có xu hướng bắt chiếc Tây Âu. Chính vì thế mà trong giới trí thức hình thành hai trường phái. Hoặc phò Tây Âu (nhóm Âu hoá) hoặc tự tôn dân tộc (nhóm Xờ la vơ). Lịch sử tư tưởng Nga xoay xung quanh cái trục này, sự đối kháng này. Từ đó dẫn tới thực tế là khi gặp vấn đề không thể giải quyết được, thì ông nghĩ ngay tới việc bắt chiếc phương Tây làm cẩm nang. Lúc bắt chiếc rồi, nó lại thòi ra các vấn đề khác, do xã hội của ông lệch pha, không đủ điều kiện để ông bắt chiếc phương Tây 100%, hoặc trong khi bắt chiếc, bị phương Tây cài cắm điều kiện làm hại, thì ông lại dẫy ra quay trở lại với tự tôn dân tộc. Nhà nước Nga hiện tại sau khi Liên Xô sụp đổ cũng quẩn quanh qua cái mâu thuẫn tư duy ấy.
3- Vấn đề dân tộc Đại Nga. Liên Xô tiếng là 15 nước, nhưng nước chủ đạo vẫn là Liên bang Nga rồi đến Ukraine. Ngay từ thời Lê nin còn sống, ông ấy đã cảnh báo các đảng viên gốc Nga tư tưởng Đại Nga. Sự phát triển của nhà nước Xô viết, với chủ nghĩa Đại Nga là sự thiệt hại của nước Nga, vì người Nga phải tài trợ cho các nước cộng hoà khác. Nói cách khác đi, với họ thì Liên Xô phải là một dạng đế quốc thuộc địa, mà Nga là mẫu quốc. Điều không phải là chủ nghĩa cộng sản. Có những nhân vật vì theo chủ nghĩa Đại Nga mà chống Liên Xô (ví dụ nhà văn Sô liên nít xưn mà phương Tây vẫn ồn ào ủng hộ).
Ở vào thời điểm Gorbarchev lên cầm quyền, thì Liên Xô vấp phải những khó khăn lớn về kinh tế.
Và để giải quyết điều đó, ở Liên Xô người ta đã nghĩ rằng phải đa nguyên. Coi đa nguyên là cái động cơ giúp phát triển kinh tế. Đa nguyên theo kiểu hiểu này, tức là phân tán hoá quyết định về các cơ sở, để tạo ra sự phát triển kinh tế phù hợp với lợi ích thực tế hơn. Điều này cũng không hoàn toàn là do Gorbarchev và bộ sậu nghĩ ra, mà nó cũng là một điều kiện mà phương Tây đưa ra để giúp Liên Xô (giống như những điều khoản trong TPP với VN, công đoàn đoàn kết ở Ba lan).
Chính từ đó mà mới có quyết định của bộ chính trị Liên Xô, do Gorbarchev và bộ sậu nắm đầu, bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng CS Liên Xô. Khi bỏ đi như thế, Gorbarchev đã ký giấy khai tử, bởi vì trong một nhà nước không còn có sự khác biệt về kinh tế, thì sự khác biệt lớn nhất tạo ra đa nguyên là văn hóa, là dân tộc (hiểu là sắc tộc), hay tôn giáo. Sự khác biệt này lại được thổi bùng thêm bởi can thiệp bên ngoài (ở các nước cộng hoà Baltic, hay ở Georgia), trong khi cái mối liên kết duy nhất lại bị ông tự xoá vì ảo tưởng.
Nhưng người như Poutin là theo chủ nghĩa Đại Nga (hay ảnh hưởng của nó) vì thế không thể nói Poutin và giới lãnh đạo Nga bây giờ yêu Liên Xô. Có điều chủ nghĩa Đại Nga của họ đã không đạt được mục đích là để nước Nga lớn mạnh lên, mà ngược lại lại kéo nước Nga đi giật lùi. Để cho Mỹ và phương Tây tiến tới tận cửa như ở UK ở Baltic, nên Liên Xô lại thành vinh quang. Vì chủ nghĩa Đại Nga mà ông phá Liên Xô, nhưng giờ giật mình nhìn lại thì mới thấy, chính ông đã cầm dao chặt vào tay ông.
Khi nhóm của Poutin lên nắm quyền, ông ta đã làm một số việc có tính biểu tượng có thể gọi là “yêu Liên Xô”, như lấy lại quốc ca, tôn vinh những thành tựu của Liên Xô, nhưng nó chỉ là cách để chứng minh sự kế thừa của Nga với Liên Xô ngày xưa.
Như vậy có thể kết luận là. Liên Xô tan rã thành đa nguyên đa đảng, không phải vì phương pháp đa nguyên đa đảng là đỉnh cao của phát triển trong xã hội loài người, mà là do sức ép của chủ nghĩa dân tộc. Liên Xô đã xây dựng một đất nước mà ..không có dân tộc, cơ chế thống nhất duy nhất là chủ nghĩa cộng sản. Nhưng sức mạnh của lý tưởng này không đủ độ sâu , độ bền, để hợp tất cả 15 nước cộng hoà và tất cả các sắc dân ở đây tạo thành dân tộc Liên Xô (homo Sovieticus)

langtubachkhoa
1. Cái chỗ bôi đỏ thứ nhất là Elsin chứ k phải Putin bác Phó ạ, chỗ bôi đỏ thứ hai mới là Putin. Chắc bác gõ nhầm

2. Chính vì mâu thuẫn giữa tư tưởng thân Tây Âu và chống Tây Âu, nên trong lịch sự Nga cũng có tư tửởng Á Âu, có điều nó chưa bao giờ chiếm ưu thế, mãi đến bây giờ Putin mới lăng xê nó lên

3. Vậy có thể giải thích tại sao lý tuởng cộng sản k đủ độ sâu để đoàn kết cả 15 nước lại? Có phải vì cách tổ chức cho phép đảng cộng sản riêng của từng nứoc? Hay vì mô hình phảt triển kinh tế theo kiểu quản lý hành chính, k tôn trọng quy luật thị trường đã k còn phù hop (đặc biệt từ khoảng những năm 70), từ đó người ta đòi hỏi thay đổi chuyển sang thị trường, nhưng đáng ra chỉ cải cách kinh tế thôi, thì đã có kẻ lợi dụng nó để phỉ báng luôn đảng cộng sản Liên Xô, và dẫn đến xóa bỏ vai trò lãnh đạo của nó, trong khi Đảng cộng sản hoàn toàn có thể giữ vai trò lãnh đạo để cải cách kinh tế như TQ, VN?


QUOTE(Phó Thường Nhân @ Mar 9 2016, 12:21 PM)
Nhưng người như Poutin là theo chủ nghĩa Đại Nga (hay ảnh hưởng của nó) vì thế không thể nói Poutin và giới lãnh đạo Nga bây giờ yêu Liên Xô.  Có điều chủ nghĩa Đại Nga của họ đã không đạt được mục đích là để nước Nga lớn mạnh lên, mà ngược lại lại kéo nước Nga đi giật lùi. Để cho Mỹ và phương Tây tiến tới tận cửa như ở UK ở Baltic, nên Liên Xô lại thành vinh quang. Vì chủ nghĩa Đại Nga mà ông phá Liên Xô, nhưng giờ giật mình nhìn lại thì mới thấy, chính ông đã cầm dao chặt vào tay ông.
Khi nhóm của Poutin lên nắm quyền, ông ta đã làm một số việc có tính biểu tượng có thể gọi là “yêu Liên Xô”, như lấy lại quốc ca, tôn vinh những thành tựu của Liên Xô, nhưng nó chỉ là cách để chứng minh sự kế thừa của Nga với Liên Xô ngày xưa.
Như vậy có thể kết luận là. Liên Xô tan rã thành đa nguyên đa đảng, không phải vì phương pháp đa nguyên đa đảng là đỉnh cao của phát triển trong xã hội loài người, mà là do sức ép của chủ nghĩa dân tộc. Liên Xô đã xây dựng một đất nước mà ..không có dân tộc, cơ chế thống nhất duy nhất là chủ nghĩa cộng sản. Nhưng sức mạnh của lý tưởng này không đủ độ sâu , độ bền, để hợp tất cả 15 nước cộng hoà và tất cả các sắc dân ở đây tạo thành dân tộc Liên Xô (homo Sovieticus)
*


Phó Thường Nhân
@LTBK,
Không, tôi không viết nhầm. Tôi không nhầm Elsine thành Poutin. Khi Liên Xô vừa sụp đổ, thì đúng là Poutin không có vai trò gì trong đó, cho đến tận khi Poutin được đưa lên làm thủ tướng khi Elsine còn làm tổng thống vào cuối những năm 90. Và sau đó, Elsine thoái nhiệm, để cho Poutin làm tổng thống tạm thời 2 năm. Nếu không phải là bè cánh với Elsine thì làm sao leo được tới đó. Bây giờ, ở phương Tây họ nói rằng Poutin « đột nhập » , « thâm nhập » bộ sậu của Elsine để thực hiện ý định của mình, tôi không nghĩ điều đó là đúng, mà chỉ là một cách tuyên truyền.
Còn tại sao khi Poutin nắm quyền thì nước Nga quay lại đối đầu với Mỹ. Thực tế cũng không phải như vậy, mà ban đầu Poutin vẫn tìm cách tăng cường quan hệ với Mỹ. Nhưng Mỹ quyết tâm gặm nhấm Nga đã dẫn tới sự đối đầu. Từ bắn tầu ngầm Kursk đến thu phục các nước Baltic vào NATO..Đó là một lý do.
Có lý do khác nữa là để khôi phục lại nhà nước, Poutin phải dựa vào một cấu trúc có tính gắn kết và bao trùm toàn Nga, ít bị lợi ích nhóm nhất. Đó là công an và quân đội.
Người ta có thể so sanh Nga với UK. UK sở dĩ rối loạn như bây giờ vì cái khung cứng của nhà nước là công an và quân đội không còn.
Khi Poutin lên nắm quyền, một trong những « thoả thuận ngầm » có thể có là cam kết không truy tố Elsine (bao gồm con gái, con rể, và các tài phiệt thân cận). Điều mà Poutin giữ lời. Cách đây ít lâu, tôi có xem một tin nói là Elsine có bảo tàng riêng « tôn vinh » mình (người xây là con gái ông ta). Nếu cứ có tiền là thành anh hùng cứu nước thì còn gì để nói nữa.
Cái điều số 3 LTBK viết thì đúng. Đấy cũng chính là phân tích của tôi. Liên Xô đã rất thành công trong việc đuổi kịp và tương quan lực lượng với Mỹ, dù sức mạnh tiềm năng yếu hơn. Cái xu hướng của họ tăng đa nguyên cũng không sai, nhưng đáng nhẽ phải tăng đa nguyên bằng kinh tế nhiều thành phần (qua cơ chế thị trường), thì ông lại đa nguyên chính trị, trong khi chính trị là cái duy nhất ông có để nhất thống.
Để trở lại tiếp tục bài viết trên của tôi, thì tôi nói tiếp thế này :
Việc xây dựng CNXH ở Liên Xô và các biện pháp của nó (sở hữu nhà nước, kế hoạch hoá, nông nghiệp tập thể, xoá bỏ giai cấp, xoá bỏ tư hữu) là cách thức để công nghiệp hoá hiện đại hoá. Và cách thức này không phải không có hiệu quả. Thậm chí cực có hiệu quả nếu so sánh Liên Xô với các nước có điều kiện gần tương đương như Brazil, Đế quốc Ô tô man ..
Việc Liên Xô sụp đổ, bỏ con đường của mình chuyển sang đa nguyên đa đảng bắt chiếc phương Tây là do nguyên nhân dân tộc (và cái dớp thích bắt chiếc của văn hóa Nga). Sự phát triển kinh tế của Liên Xô đã làm nảy sinh vấn đề dân tộc vừa do chủ ý tạo ra (chính sách dân tộc lập nước cộng hoà liên bang của Liên Xô), vừa là hệ quả của hệ thống kinh tế kiểu hành chính, không cần thống nhất thị trường, mà ngược lại lại căn ke thị trường vào hệ thống quản lý hành chính sinh ra cát cứ.
Để nói thêm áp vaò tình hình VN, thì ngay ở VN ngày nay cũng có tính chất cát cứ hành chính, thể hiện qua các địa phương đóng góp nhiều hay ít vào ngân sách. Khiến trên chưa chắc bảo được dưới. Cái này thì ngay trong quyển sách « VN cho đến năm 2035 » cũng phải công nhận. Tại sao ở Vn bây giờ kinh tế thị trường rồi mà cũng vẫn bị như thế. Lý do nó như thế này.
Nếu như cát cứ ở Liên Xô do không có thị trường, quản lý kinh tế bằng chia cắt hành chính tạo ra thì ở VN là vấn để không có thị trường nội địa tạo ra. Thế là thế nào ? Nó là thế này. Nếu muốn thống nhất bằng thị trường, thì thị trường trong nước phải rất là quan trọng, và việc bảo vệ nó là nhiệm vụ đầu tiên, nó tạo thành thị trường dân tộc (trùng với lãnh thổ kiểm soát bởi nhà nước) để dành cho tư sản dân tộc. Tư sản dân tộc, lúc bảo vệ quyền lợi riêng của mình, cũng là bảo vệ thị trường, dẫn tới bảo vệ dân tộc. Hiện nay, VN là nơi gia công. Thị trường là thị trường thế giới. Tư sản cũng là tư sản nước ngoài. Trong tình trạng như thế, thì với tư sản nước ngoài, VN càng manh mún, càng rời rã càng tốt, càng dễ lợi dụng. Nó không cần sự gắn kết. Vì không có cái gắn kết về kinh tế ấy, mà sinh ra cát cứ (vì có sức ép xã hội nào ép bộ máy hành chính gắn kết đâu mà toàn đẩy nó ra).
Chính vì thế trong thời đại toàn cầu hoá kiểu này (tức là sự xâm thực 3.0) mà người ta không thể trông chờ hoàn toàn vào thị trường thống nhất mà vẫn phải có một hệ thống chính trị thống nhất. Đó chính là Đảng.
langtubachkhoa
Bác Phó, Putin thời Elsin chỉ là 1 chức phụ tá, bảo gì làm nấy, k được phép có tư tưởng riêng.
Elsin đưa Putin lên vì tin rằng Putin đảm bảo được an toàn cho đường lui của ông ta.
Thực ra, tư tưởng Elsin và Putin k giống nhau. Elsin chỉ quan tâm lợi ích phe cánh ông ta, và ông ta giương chiêu bài đại Nga chỉ để kiếm lợi. Còn Putin lại theo chủ nghĩa dân tộc thực sự, và gần đây lại làm sống dậy tư tưởng Á Âu, nhưng thực ra tư tưởng này đã thể hiện manh nha từ nhiều năm trước. Ông ta quyền biến lúc ban đầu để qua được mấy cái ải tài phiệt, để rồi sau khi có thực quyền thì mới gạt phắt đi các trở ngại này. Chính vì vậy mà media Mỹ từ lâu vẫn chửi ông ta, ngay cái vụ tầu ngầm Kurk, rồi sau đó các tài phiệt Nga rêu rao nói xấu Putin cũng để cho ông ta k tái đắc cử được, etc.

Điều đó cho thấy Mỹ nhìn Putin rất khác Elsin. Cũng chính vì có tư tưởng vậy nên Putin mới dựng lại nhà nước Nga, đánh Khodokosky, etc. cho đến bây giờ. Nếu tư tưởng ông ta mà giống Elsin (chỉ lấy chủ nghĩa dân tộc làm bề ngoài) thì đã chả có những xung đột với phương Tây và lệnh trừng phạt hiện nay
Phó Thường Nhân
Trước khi viết tiếp về « thế giới quan » là một bộ phận quan trọng của nhận thức xã hội, vì LTBK đã viết ở thắc mắc về Poutin, nên tôi viết thêm một chút về bức tranh tư tưởng thời Liên Xô điều đã dẫn nó tới hiện trạng ngày nay (tất nhiên bên ngoài vấn đề kinh tế, nhưng người ta bao giờ cũng giải quyết một vấn đề kinh tế thông qua nhận thức đã có, sự nhận thức này có thể giúp đánh giá chính xác những vấn đề kinh tế đặt ra, nó cũng có thể dẫn người ta tới ảo tưởng, cũng có trường hợp, cái nhận thức ấy là sự che đậy những quyền lợi không mấy tốt đẹp của một nhóm người. Những điều này đều có cả trong quá trình tan vỡ của Liên Xô).
Ở Liên Xô cũ, vấn đề dân tộc được giải quyết hết sức thoả đáng cho những nước cộng hoà. Đây là ưu điểm cực lớn, và ở VN ngày này, vì vẫn có tư duy ấy, quyền lợi văn hoá của các cộng đồng thiểu số được bảo đảm (điều mà ngay trong các nước tư bản phát triển cũng không làm được, kể cả Pháp). Đấy là ưu điểm của CNXH. Cái thiếu sót ở Liên Xô là chính sách dân tộc ấy, nếu không được cân bằng bằng những cơ chế nhất thống, thì lại tạo ra hiểm hoạ cát cứ. Chính sách dân tộc của Liên Xô còn có một đặc điểm nữa là đánh trùng nhà nước Liên bang với cộng hoà Nga. Hay nói cách khác, cùng là nhà nước Xô viết, nhưng nước Nga không có chính quyền riêng. Chính quyền cộng hoà Nga trùng với chính quyền Liên Bang Xô viết. Điều này làm cho những người Nga cảm thấy bị thiệt thòi. Quá trình công nghiệp hoá ở Nga cũng được nhận thức như nước Nga chia sẻ quyền lợi của mình cho các nước cộng hoà khác. Từ đấy có tư duy, nếu nước Nga không phải bao các nước cộng hoà khác, thì nó sẽ phát triển, tiến bộ hơn nhiều. Cái tư duy này có một cơ sở lý thuyết để bám vào, đó là chủ nghĩa Đại Nga.
Chủ nghĩa Đại Nga không chỉ đơn giản là cảm giác thiệt thòi về quyền lợi, mà nó còn là phiên bản của chủ nghĩa Slave vốn tồn tại từ xa xưa. Chủ nghĩa Slave chính là chủ nghĩa dân tộc cuả người Nga. Nó có hai dạng, hoặc là dạng tự hào về bản chất của nước Nga (đất nước, tôn giáo đạo thiên chúa chính thống, tâm hồn Nga, ..) hoặc nó có dạng Panslaviste (tư tưởng này hơi giống kiểu tư tưởng đại hán của TQ, đòi tất cả các dân tộc có gốc Slave : tiệp, Ba lan, Serbie, Bulgari, UK .. phải nằm dưới một mái nhà Nga).
Từ khi có cách mạng tháng Mười cho đến khi Stalin mất (1917-1953), thì chủ nghĩa cộng sản là lý tưởng thật sự của Liên Xô (cả tư duy nhà nước, lẫn cảm nhận của xã hội kiểu tâm phục khẩu phục). Nhưng từ sau khi Staline mất, thì lý tưởng cộng sản nhạt nhoà dân đi trong xã hội. Tại sao lại thế nó có mấy lý do :
1- Cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại (1941-1945) của Liên Xô đã khiến vai trò yêu nước được nâng cao. Chiến thắng của Liên Xô không chỉ là chiến thắng của CNXH hay lý tưởng cộng sản, mà còn do lòng yêu nước của người Nga. Trong tình trạng như thế, thì chủ nghĩa dân tộc Nga lên hương, nhưng ngấm ngầm, vì ý thức hệ của nhà nước vẫn là chủ nghĩa cộng sản. từ đấy có sự mâu thuẫn ngấm ngầm giữa ý thức hệ cộng sản dựa trên giai câp và ý thức hệ dân tộc dựa trên cộng đồng văn hoá. Hầu hết những nhân vật đối kháng với nhà nước Xô viết, nổi tiếng nhất là Sô liên nít xưn, hay Pastenak.. là ở dạng này. Họ buộc tội nhà nước Xô viết đã tàn sát văn hoá Nga. Các nhân vật này đều được phương Tây ủng hộ, không phải vì nó đồng tình mà vì nguyên tắc « kẻ thù của kẻ thù là bạn của ta ». Chính vì thế mà sau khi khai thác tuyên truyền chống Liên Xô xong, thì Sô liên nít xưn cũng bị phương Tây vứt vào xó, vì nó không thể đồng tình được với chủ nghĩa Panslaviste của ông này.
2- Khi là đảng cầm quyền, thì người ta vào đảng không chỉ vì lý tưởng, mà còn vì những lý do tầm thường hơn nhiều. Chính vì thế lý tưởng cộng sản không còn hoàn toàn là lý tưởng cộng sản, mà còn là một dạng nhất thống về tư tưởng, một thứ chuẩn mực để thống nhất xã hội. Nói cách khác, tâm tư một người đảng viên có thể không còn là của người cộng sản, nhưng họ chấp nhận cái chuẩn của chủ nghĩa cộng sản, hay nói đúng hơn là của nhà nước dựng trên cái chuẩn ấy. điều đó không có nghĩa là không còn những người cộng sản thực sự, trung thực. Nhưng giữa những người này và những người chấp nhận chuẩn, làm sao mà phân biệt.
Thực tế không phân biệt được. ví dụ như Elsine chỉ là một dạng chấp nhận chuẩn khi nó mang lại quyền lợi cho ông ta. Elsine là người không có ý thức hệ tư tưởng.
3- Các chính sách dân tộc của nhà nước Liên Xô, khiến người Nga cảm thấy thiệt thòi.
Ngoài chủ nghĩa Đại Nga, ở nước Nga còn có một hệ tư tưởng nữa là « phò Tây » (occidentaliste). Cái ý tưởng của nó là nước Nga là một nước châu Âu, giống như Pháp, Anh, .. và như thế phải bắt chiếc phương Tây. Trong lịch sử Nga cũng có truyền thống ấy, ví dụ thời đại của Pi ê đại đế. Nhà văn Alexandre Tolstoi có một quyển tiểu thuyết lịch sử rất hay về giai đoạn này, đã được dịch ra tiếng Việt từ lâu (tiểu thuyết Pi ốt đạ đế). Nói một cách khác, truyền thống văn hoá của Nga có một nhánh chuyên bắt chiếc phương Tây, coi nó là hình mâũ, và sự lạc hậu của Nga được coi là không chịu bắt chiếc phương Tây mà ra.
Những nhận thức tôi nói ở trên, đều được thể hiện và sử dụng định hướng hành động cho « ê lít » của Nga khi Liên Xô sụp đổ (Elsine và bộ sậu). Vì thế sự sụp đổ của Liên Xô không phải là định mệnh do kinh tế tạo ra, vì trước những vấn đề kinh tế ấy, người ta có thể hành động hoàn toàn khác. Hiện tại nước Nga theo thể chế đa nguyên đa đảng, nhưng hoạt động của hệ thống chính trị cũng không khác dạng một đảng. Nói đúng hơn, là để nước Nga có thể chạy, hoạt động được, họ bắt buộc phải khắc chế thể chế kiểu phương Tây này, để đa đảng giả, nhất đảng thực. Chính vì thế mà hệ thống chính trị không vững vì cái nhất đảng này không có cơ chế (vì cơ chế nó là đa đảng mầm mống của tan rã) mà thông qua « nhất nhân » (một người).
Những ý tưởng này được đưa vào hành động trong giai đoạn cuối của Liên Xô như thế nào. Nó có những giai đoạn sau : (1,2,3,4,.. là những giai đoạn)
1- Do ngộ nhận về sự vững chắc của Liên Xô, mà quyết định đa nguyên đa đảng. Mục đích (theo chiều hướng nghĩ tốt) là để cho các quyết định hành chính kinh tế gần với địa phương đáp ứng thực tế hơn, từ đó mà tìm ra một nguồn động lực mới phát triển kinh tế. Đây là tư duy của Gorbarchev và cộng sự của ông ta, như Yacolev. Ông này làm đại sứ LX ở Canada, rồi từ đó học tại chức ở đây. Tức là một dạng « phò tây » mà không hiểu nguyên do sâu xa của nó, là tại sao Tây nó làm thế mà chỉ muốn bắt chiếc.
2- Quyết định đa nguyên này đã khiến các nước cộng hoà vùng ra. Ví dụ các nước vùng Baltic hay Georgia. Họ đòi có quyền tự quyết lớn hơn. Nhưng đã lớn hơn, thì tức là không còn Liên Xô.
3- Sự can thiệp của Phương Tây hướng việc tự quyết thành « đòi độc lập ». Sự can thiệp này có sự trợ giúp rất lớn của các loại « kiều » sống ở Mỹ.
4- Đến đây thì sự việc chưa đến nỗi nghiêm trọng và vẫn có thể chỉnh được. Nhưng sự đòi độc lập của các nước cộng hoà này đã thức tỉnh tinh thần Đại Nga, khiến họ cũng đòi thành lập chính phủ cộng hoà Nga. Họ đây là những người trong đảng CS Nga, vì dụ như Elsine, vì đây là cơ hội rất lớn để « ích nước lợi nhà », trong đó lợi nhà là chính. Còn tại sao là người CS mà lại thế, thì tôi đã giải thích với 3 lý do ở trên kia.
5- Việc thành lập nhà nước Nga, cộng hoà Nga trong Liên bang Xô Viết, khiến chính quyền Liên bang thành thừa. Như vậy cái đa nguyên đã dẫn tới địa phương chủ nghĩa, sự đối đầu giữa chính quyền liên bang Nga và chính quyền các nước cộng hoà, trong đó cộng hoà Nga vừa mới lập chính phủ (Elsine đứng đầu) đóng vai trò tích cực nhất.
6- Đến đây thì cái nhà nước thâm sâu của Liên Xô mới vào cuộc. Nhà nước thâm sâu này là quân đội và công an (KGB). Nhưng ở đây có một vấn đề khác nổi ra. Quân đội Liên Xô lúc bấy giờ không còn chế độ chính trị viên như Hồng quân ngày xưa. Có nghĩa là Đảng không thể chỉ đạo trực tiếp quân đội, mà phải thông qua chính phủ. Nhưng chính phủ nào bây giờ..Chính phủ các nước cộng hoà ?, chính phủ Nga của Elsine ?, chính phủ Liên bang ?, Đảng cộng sản Liên xô ?..Chính vì thế mà « cuộc đảo chính » (trong thực tế là bộ chính trị truất quyền Gorbarchev) không thành. Vì Đảng lúc đó không còn có các dây cua roa để chuyển quyền lực nữa. Liên Xô lúc bấy giờ như ông lực sĩ thể hình, cơ bắp cuồn cuộn đập đá đá nát, nhưng bị phân tâm hoá không biết phải đấm vào đâu, đá vào đâu.
Tôi mở ngoặc mà nói thêm là. Khi Liên Xô giúp VN thời 1979-1989, họ cũng muốn quân đội VN xoá bỏ chế độ chính trị viên. Nhưng VN không làm. Cách đây 2 năm, khi có tham luận về hiến pháp, không ít các chí sĩ yêu nước muốn quân đội « trung với nhà nước », rồi quân đội phi chính trị (không còn đảng). lòng yêu nước tuyệt vời cuả họ thế nào, thì nhìn vào những gì xẩy ra ở LX sẽ thấy.
Thế còn KGB, điều đáng buồn là chính KGB là một trong những cơ quan nhà nước LX muốn đa nguyên, vì họ nghĩ có thể kiểm soát được.
Trong tình cảnh ấy ở LX, thì ông nào liều nhất thì thắng. Và Elsine đã làm điều đó, khi đứng lên bảo vệ Gorbarchev nhân danh sự chính danh của ông này, đồng thời ..giải tán đảng CS Nga tức là cái đế quyền lực còn lại của Gorbarchev. Elsine cũng thoả thuận với 2 nước cộng hoà của Liên Xô là UK và Bạch Nga quyết định giải tán Liên Xô. Tại sao Elsine và bộ sậu quyết định giải tán LX, bởi vì LX tồn tại thì không thể theo chủ nghĩa Đại Nga, vì LX mà theo Đại Nga thì sẽ là một cơ chế đế quốc thuộc địa kiểu cũ như Anh, Pháp ngày xưa. Thay vào đó họ lập ra CEI (cộng đồng các nước cộng hoà độc lập). Mô hình của nó như vậy là giống EU, trong đó Đức –Pháp là mẫu quốc, các nước khác là vai trò thuộc địa.Elsine cũng muốn làm vậy với các nước trong LX cũ. Nhưng điều này đã không xảy ra. (vì ông không đánh giá nổi sự can thiệp của phương Tây thế nào)
Poutin cũng theo chủ nghĩa Đại Nga như Elsine. Và đây là điểm yếu của nước Nga hiện tại.
Elsine khác gì Poutin. Elsine khác là tư duy Đại Nga, nhưng biện pháp là đa nguyên đa đảng tư hữu tổng thể. Cái biện pháp này có hai cái lợi cho Elsine và bộ sậu :
1- Đó là kiếm lợi riêng cho gia đình con cái mình, giữ quyền lực cho mình, bằng cách bán tống bán tháo sở hữu quốc gia.
2- Ngăn cản sự quay lại của đảng cộng sản Nga
Ở đây người ta đã thấy sự kết hợp giữa 3 tư duy : Đại Nga, phò Tây, lợi ích nhóm.
Poutin khác gì Elsine. Cái khác là Poutin thấy cái hại của « đa nguyên đa đảng », và lợi ích nhóm tổng thể (tức là tài phiệt lộng hành thì nát nhà nước) vì thế phải khôi phục sở hữu nhà nước, nhưng chủ nghĩa Đại Nga thì vẫn còn nguyên.
Sự khác nhau của Elsine và Poutin chỉ là thế. Nhưng thế cũng là may mắn lắm cho nước Nga rồi.

langtubachkhoa
Bác Phó, Nga hiện nêu lên tư tưởng Á Âu song song với Đại Nga đấy.

Thực ra thì Putin cũng k còn lựa chọn, khi ông ấy lên nắm quyền thì tư tưởng Đại Nga là thứ duy nhất cố kết nước Nga ở khía cạnh tư tưởng, khi mà kinh tế thị trường chưa đủ mạnh để gắn kết, và trong hoàn cảnh bị phương Tây dồn ép. Để chống lại cái tư tưởng phò Tây khiến cho phương Tây nhân cơ hội đó lợi dụng đục khoét, ông ấy tôn vinh nước Nga, lòng yêu nước Nga, tinh thần dân tộc Nga, coi Nga là kế thừa Liên Xô (thực sự thì cũng là đúng thế), đưa ra ngày hiến pháp để tôn vinh hiến pháp Nga, cho rằng hiến pháp Nga là thiêng liêng nhất, etc. Ngoài cái đó ra, tôi thực sự k thấy dùng tư tưởng nào khác có thể thay thế, vì Đảng Cộng Sản đã bị Gorbachev phá hủy mất rồi còn đâu.

Lúc này, cái để của nước Nga chính là tinh thần dân tộc Nga + kinh tế do nhà nước kiểm soát các ngành chiến lược dù vẫn theo cơ chế thị trường + khung cứng quyền lực nhà nước (quân đôi, an ninh).

Như vậy, tôi k thấy có gì là khác biệt so với phương Tây cả, chính họ cũng như vậy. Cái khác duy nhất là kinh tế thị trường đã hoàn thiện và phát triển cao, tầng lớp trung lưu đủ mạnh, nhà nước có thể kiểm soát các ngành chiến lược dù những ngành đó có thể là do các công ty tư nhân làm, tinh thần dân tộc đã ngấm vào một cách tự nhiên, k cần phải lên gồng nhấn mạnh như nước Nga hay Hàn, Nhật trước đây nữa

Còn việc Nga tìm cách gây ảnh hưởng lên các nước láng giềng thì đây càng là việc quá quen thuộc với các cường quốc, nhất là với Nga, điều này còn là để tự bảo vệ bản thân mình
Phó Thường Nhân
@LTBK,
Đúng rồi, bỏ ngoài cái vỏ « đa nguyên đảng » , thì những cái trụ của nước Nga hiện tại rất giống với VN và TQ, nhưng nó yếu hơn vì cái cơ chế của hệ thống chính trị là « đa nguyên đa đảng » xu hướng tự nhiên của nó là tan rã, luôn phải vặn vẹo để nó nhất thống, mà nhất thống chỉ trông vào một người. Vậy là dở
Như vậy cái câu hỏi phải đặt ra là : tại sao lúc đầu ông hăng hái « đa nguyên đa đảng » tổng thể, rồi phải đi giật lùi phất cờ ngược. Ở đây bỏ ngoài cái lợi ích ngấm ngầm của lợi ích nhóm, thì rõ ràng mô hình ấy không phải là sự tiến bộ với Nga. Hay nói cách khác công nghiệp hoá của ông phải được xây tiếp bằng hình thức khác phù hợp hơn, và đa nguyên đa đảng không phải là sự phát triển tất nhiên của quá trình công nghiệp hoá ở Liên Xô. Đáng nhẽ ông phải tự tìm ra cái mô hình đó, thì ông lại đi bắt chiếc để giật lùi. Nó cũng giống như là kiểu như ở VN dùng tiếng Việt trong hành chính, tiếng Việt ấy tất nhiên phải bổ xung từ ngữ khái niệm mới để thích hợp với cơ chế hiện đại. Nhưng có mấy chú kiều thối mồm, được Mỹ nó coi là « công dân » nên lại viện cớ là vì từ vựng mới là bắt nguồn từ tiếng Anh, nên VN phải dùng tiếng Anh trong hành chính. Thế rồi do tâm lý phụ thuộc, và có lợi cho mấy chú kiều (vì đã ậm oẹ nói được tiếng Anh rồi, có thể dùng vốn đó loè người), đổ xô đi « cải cách » dùng tiếng Anh tổng thể. Nhưng thế là đi giật lùi, vì lúc dậy được cho 90 triệu người nói được chữ « Hello » thì đã hết cả hơi. Đây là ví dụ cười đùa, nhưng là sự thật là mô đen của cái quá trình Liên Xô thành Nga.
Ở trên tôi không nói tới một tư duy nữa của Nga, đó là tư duy Á-Âu, mà người ta coi là cái đế văn hoá của liên minh Á-Âu mà Nga lập ra, và VN cũng tham gia.
Cái tư duy ấy mới có và lấy yếu tố địa lý làm chính. Vì rõ ràng về mặt địa lý, thì Nga là một nước nằm cả ở châu Âu và châu Á. Trong thực tế thì đó là điều khiên cưỡng không khách quan, vì về địa lý thực thụ thì chỉ có một lục địa là Á-Âu, việc chia nó làm đôi thực ra là không có cơ sở địa lý khoa học, và nó dựa trên định kiến về văn hoá xuất phát từ châu Âu. Bởi vì sao :
1- Với việc chia đôi một lục địa thật sự thành hai lục địa, là để chứng tỏ phần được gọi là châu Âu, dù rất nhỏ, cũng là một lục địa. Và qua đó nó có cái định kiến là châu Âu : phát triển, châu Á lạc hậu. Đây là rơi rớt của tư duy coi châu Âu là trung tâm ở Tây Âu.
2- Việc chia đôi khiên cưỡng này, cũng được Nga (Sa hoàng) nhiệt liệt ủng hộ, vì như thế thì họ là châu Âu. Phù hợp với tư duy bắt chiếc của họ.
Nhưng cái ảnh hưởng văn hoá kiểu này vào địa lý, có rất nhiều ,ví dụ. Chẳng hạn VN vẫn được gọi là Viễn đông. Tức là miền đông cực xa. Nhưng cực xa đối với ai, cực xa với Tây Âu. Cũng vì thế mà vùng bán đảo Ả rập được gọi là Cận đông (miền đông gần) nhưng gần với ai. Với Tây âu. Nhưng tôi ở Hà nội, thì viễn đông với cận đông kia có ý nghĩa gì, ngoại trừ nó là hệ quy chiếu lấy phương Tây là trung tâm. Bây giờ dùng khái niệm ấy quen mồm, người ta coi nó như danh từ riêng, không để ý đến nội dung của nó nữa. Nhưng thực ra nó là một dạng định kiến.
Cái thuyết Nga là dân tộc Á Âu này còn dựa trên một yếu tố văn hoá lịch sử, đó là việc nước Nga buổi sơ khai phụ thuộc vào đế quốc Mông cổ hơn 100 năm. Với người Nga theo cái thuyết Á-Âu này, thì Nga không phụ thuộc Mông cổ mà là một dạng hợp nhất (so sánh với lịch sử vN thì nó giống như bảo VN là một tỉnh của đế quốc Trung Hoa đời nhà Đường, không phải bị đô hộ), họ lấy dẫn chứng là Kim Hãn (tức là nhà nước Mông cổ cuối cùng nằm ở vùng cửa sông Vôn ga ngày nay) bị nhà nước Nga thời I van bạo chúa (Ivan le terrible) trị vì vào thế kỷ XIV sát nhập, đồng hoá. Vì thế người Nga thành một dạng hậu duệ Mông cổ (về mặt văn hoá), tức là người châu Á.
Cái điều này bị các nhóm người theo tư duy phò Tây và Sơ la vơ mà tôi nói ở trên phản đối kịch liệt, vì với nhóm phò Tây thì việc Nga phải học đuổi theo Tây Âu là vì bị sự man rợ của thời kỳ Mông cổ để lại. còn với nhóm Xơ la vơ thì nó không nói lên được những vẫn đề như :tâm hồn Nga, đạo chính thống Nga ..v..v.. vốn là tự hào văn hoá và cũng là đặc trưng của họ.
Cho đến ngay nay, thì ý tưởng Nga « Á-Âu » này chưa được đưa vào thực tế. Có thể coi là nó dẫn tới « liên minh Á-Âu », là điểm chính danh về « văn hoá, lịch sử » cho liên minh này. Nhưng còn sớm quá để xem nó dẫn tới đâu. Quan niệm của tôi, thì về cơ bản, người Nga vẫn nhìn về Tây Âu hoặc bị hấp dẫn (phò Tây) hoặc đẩy (Xơ la vơ) ;
Pages: [1], 2, 3, 4, [>], [>>]
Quán nước đầu làng Ven > Gặp Gỡ - Trao Đổi - Làm Quen > Thời Sự
Invision Power Board © 2001-2024 Invision Power Services, Inc.