Langven.com Forum

Full Version: Tính Nhẩm Năm âm Lịch
Quán nước đầu làng Ven > Sáng Tác - Thảo Luận - Phổ biến kiến thức > CLB Văn Hoá - Lịch sử
NVT2002
Tất nhiên là nếu dùng máy tính thì có sẵn lịch âm rồi, nhưng mà nhiều khi có những tình huống bất chợt phải tính mà không có một phương tiện gì trong tay thì nếu mà biết cách tính sẽ rất tiện lợi. Có một số nơi dạy tính nhưng sau đó lại đề nghị tra cái bảng lịch, rất phiền hà. Cái bảng ấy được gửi kèm dưới đây, mấy ai học thuộc được?

Tuy nhiên, nếu chịu khó quan sát thì không khó để mà rút ra 2 quy luật dễ nhớ của cái bảng.

1. Số cuối cùng của năm luôn biến đổi tuần hoàn cùng với can. Thí dụ: năm 1968 tận cùng bằng 8, tức là năm Mậu. Quan sát bảng theo cột sẽ thấy quy luật này được phản ánh rất rõ ràng.

2. Quan sát bảng theo hàng, chú ý những ô được tô xanh: Mỗi chi được đại diện bởi phần dư của phép chia của số năm dương lịch cho 12. Thí dụ năm 1981 chia 12 được 165 dư 1, tức là chi Dậu

Nhờ đó mà ta có thể dễ dàng đổi từ năm dương sang năm âm. Thí dụ năm 1964:
1964/12=163 dư 8 tức là năm Thìn, tận cùng 1964 là 4 tức là Giáp. Vậy năm đó là Giáp Thìn

Sơ bộ tính năm âm như vậy, còn cách tính toàn bộ lịch âm thì chắc chắn là phải dùng máy vi tính, vì có liên quan tới thiên văn.

Hôm vừa rồi có cuộc thi trên TV, chương trình ra câu hỏi là: Trong các năm sau đây thì năm nào là không có
1-Nhâm Tý
2-Canh Tý
3-Ất Tý
4-Mậu Tý

Người thi trả lời rằng: năm Mậu Tý là không có!!! Anh dẫn chương trình cười và bảo: Tết sắp tới là tết
Mậu Tý đấy ạ.

Tất nhiên là tra bảng thì ra ngay, nhưng mà tính nhẩm thì thế nào? Ất – tận cùng phải là số 5, Tý tức là chia 12 dư 4. Có số năm nào thỏa mãn đồng thời 2 điều kiện đó không?

Các nhà toán học đã nói rằng: Trong tập các số nguyên, nếu số chia và phần dư là chẵn thì số bị chia cũng chẵn. Ngược lại, nếu số chia chẵn và phần dư là lẻ thì số bị chia cũng phải lẻ. Không khó lắm để chứng minh định lý này. Và nhờ đó chúng ta thấy rằng không có số nào tận cùng là 5 (lẻ) và chia cho 12 dư 4 (chẵn). Nghe có vẻ phức tạp, nhưng thật ra vấn đề rất đơn giản để kiểm tra một năm bất kì xem có tồn tại hay không
Chitto
QUOTE(NVT2002 @ Feb 3 2008, 08:52 PM)
Hôm vừa rồi có cuộc thi trên TV, chương trình ra câu hỏi là: Trong các năm sau đây thì năm nào là không có
1-Nhâm Tý
2-Canh Tý
3-Ất Tý
4-Mậu Tý

Người thi trả lời rằng: năm Mậu Tý là không có!!! Anh dẫn chương trình cười và bảo: Tết sắp tới là tết
Mậu Tý đấy ạ.

Tất nhiên là tra bảng thì ra ngay, nhưng mà tính nhẩm thì thế nào? Ất – tận cùng phải là số 5, Tý tức là chia 12 dư 4. Có số năm nào thỏa mãn đồng thời 2 điều kiện đó không?

Các nhà toán học đã nói rằng: Trong tập các số nguyên, nếu số chia và phần dư là chẵn thì số bị chia cũng chẵn. Ngược lại, nếu số chia chẵn và phần dư là lẻ thì số bị chia cũng phải lẻ. Không khó lắm để chứng minh định lý này. Và nhờ đó chúng ta thấy rằng không có số nào tận cùng là 5 (lẻ) và chia cho 12 dư 4 (chẵn). Nghe có vẻ phức tạp, nhưng thật ra vấn đề rất đơn giản để kiểm tra một năm bất kì xem có tồn tại hay không
*




Sao mà phải rắc rối thế cơ chứ ?
Muốn biết có thể tồn tại năm nào hay không, chỉ cần nhớ 3 điều (rất dễ)
1. Trình tự 10 can : Giáp - Ất - Bính - Đinh - Mậu - Kỉ - Canh - Tân - Nhâm - Quý
2. Trình tự 12 chi: Tí - Sửu - Dần - Mão - Thìn - Tị - Ngọ - Mùi - Thân - Dậu - Tuất - Hợi
3. Nguyên tắc: Vị trí lẻ đi với lẻ, chẵn đi với chẵn. Không bao giờ khác.

Nếu sợ không nhớ chẵn lẻ thì giơ mấy ngón tay ra bấm lấy 2 đốt mỗi ngón là xong.

Dễ thấy Tí ở vị trí Lẻ, chỉ có thể đi với can vị trí lẻ. Trong 4 can chỉ có Ất ở vị trí chẵn (2) nên không thể đi với Tý.
NVT2002
QUOTE(Chitto @ Feb 4 2008, 05:18 PM)


Sao mà phải rắc rối thế cơ chứ ?
Muốn biết có thể tồn tại năm nào hay không, chỉ cần nhớ 3 điều (rất dễ)
1. Trình tự 10 can : Giáp - Ất - Bính - Đinh - Mậu - Kỉ - Canh - Tân - Nhâm - Quý
2. Trình tự 12 chi: Tí - Sửu - Dần - Mão - Thìn - Tị - Ngọ - Mùi - Thân - Dậu - Tuất - Hợi
3. Nguyên tắc: Vị trí lẻ đi với lẻ, chẵn đi với chẵn. Không bao giờ khác.

Nếu sợ không nhớ chẵn lẻ thì giơ mấy ngón tay ra bấm lấy 2 đốt mỗi ngón là xong.

Dễ thấy Tí ở vị trí Lẻ, chỉ có thể đi với can vị trí lẻ. Trong 4 can chỉ có Ất ở vị trí chẵn (2) nên không thể đi với Tý.
*



Cách tính của bác Chitto đúng là đơn giản và dễ hiểu hơn thật, nhưng mà em đưa ra cách tính của em là để minh họa cho cái bảng quy luật nói trên. Nguyên nhân của việc em ngồi vẽ ra trò này là vì em lúc đầu không hiểu cơ sở toán học của cách tính năm âm lịch cheers.gif
NguoiVN
chitto coi bói cho em năm này với, nguoi anh hùng NVt biết coi bói kô vậy
Quán nước đầu làng Ven > Sáng Tác - Thảo Luận - Phổ biến kiến thức > CLB Văn Hoá - Lịch sử
Invision Power Board © 2001-2023 Invision Power Services, Inc.